Vitaminler |
|||
Vitamin Adı | Nerelerde Bulunur | Faydaları | Eksikliğinde Neler Görülür? |
Vitamin A | Karaciğer, tereyağı, yumurta sarısı, süt, peynir, bazı balık türleri, havuç, kayısı, mango, patates ve ıspanak, brokoli, lahana, marul, rezene gibi koyu yeşil yapraklı bitkiler. | Enfeksiyonlara karşı direnç, büyüme, üreme, kemik ve diş gelişimi, görme sisteminin gelişimi | Görme bozuklukları, bağışıklık sisteminde zayıflıklar, üreme sistemi problemleri, kemik ve dişlerin deformasyonu |
Vitamin D | Yağlı balıklar, karaciğer ve yumurta sarısı. | Kalsiyum ve fosfat metabolizmasını düzenler. Kemikleri ve dişleri güçlendirir. | Bebeklerde ve çocuklarda raşitizm, yetişkinlerde kemik yumuşaması ve eğilmesi |
Vitamin E | Buğday tohumu yağı başta olmak üzere tohum yağları, yeşil sebzeler, baklagiller | İnsan vücudundaki bütün hücreler için önemli bir antioksidandır. Antioksidanlar yaşlanma gibi metabolik prosesleri ve yağların ve Vitamin A’ın oksidasyonunu önler. | Duyu sinirlerinde dejenerasyon görülebilir. |
Vitamin K | Yeşil bitkiler, algler, ıspanak, brokoli, lahana, Brüksel lahanası, karnabahar ve marul yeşil sebzeler, tavuk, inek karaciğeri ve yağı. | Kemik ve dişlerin gelişimi, kanın pıhtılaşmasını sağlar. | Kanamalar ve kronik karaciğer hastalıkları görülebilir. |
Vitamin B1 | Tahıl ve tahıl ürünleri, patates, baklagiller | Karbonhidrat metabolizması ve sinirsel gelişim için önemlidir. | Kalp ve damar hastalıkları, sinirsel bozukluklar, beriberi hastalığı görülebilir. |
Vitamin B2 | Maya, süt, günlük ürünler, yumurta, et, balık, bezelye, fasulye, lahana gibi sebzeler, kepekli undan yapılmış ürünler | Enerji üretiminde görme sisteminde ve hormon sentezinde önemli bir rol oynar. | Ağız içinde, yanak ve burun mukozasında iltihaplanmalar, deride lezyon oluşumları, katarakt görülebilir. |
Vitamin B3 | Maya, karaciğer, kalp, böbrek, et ürünleri | Vitamin B3 enerji üretiminde ve yeni moleküllerin sentezinde kullanılır. | Pellegra, cilt hastalıkları, ishal, bunama |
Vitamin B5 | Karaciğer, böbrek, yumurta sarısı, kas dokusu, balık, süt, maya, mantar, pirinç, buğday kepeği, yeşil yapraklı sebzeler ve baklagiller, kepekli undan üretilmiş ürünler | Vitamin B5 vücut dokularının normal gelişimine, saçların uzamasına, yaraların iyileşmesine etkisi vardır. | Derinin, tırnakların ve saçın tahrip olması, mide-bağırsak rahatsızlıkları, üreme sistemi sorunları, kilo kaybı, bağışıklık sisteminde zayıflık |
Vitamin B6 | Et, tavuk, balık, patates, baklagil, muz, lahana, yeşil fasulye, marul. | Sinir sistemi ve bağışıklık sistemine pozitif etkileri vardır. | Pellegra, ağızda ve dudak kenarlarında iltihaplanmalar, uykusuzluk, sinirsel bozukluklar, bebeklerde kramplar, anemi |
Vitamin B9 | Ispanak, brokoli, lahana, marul gibi yeşil yapraklı bitkiler, turunçgiller, tahıllar, soya fasulyesi, karaciğer, yumurta. | DNA eşleşmesini ve hücre bölünmesini hızlandırması sebebi ile büyüme ve gelişmede önemli bir rolü vardır. Kalp ve damar hastalıkları ve Alzheimer hastalığının görülme riskini azaltır. | Anemi, mide ve bağırsak hastalıkları, bağışıklık sisteminde bozukluklar, büyüme gecikmesi, kalp ve damar hastalıkları ve Alzheimer hastalığı görülebilir. |
Vitamin B12 | Et, balık, yumurta, süt, peynir. | B12 nükleik asit ve protein sentezi ile doğrudan ilgilidir dolayısı ile de büyüme ve gelişmede önemli bir rolü vardır. | Ölümcül anemi, kemik oluşumunda bozukluk, cilt solgunluğu, nerolojik bozukluklar, ellerde ve ayaklarda karıncalanma, reflekslerde ve duyularda kayıplar, halüsinasyon. |
Vitamin H | Karaciğer, et, meyveler. | Vitamin H, glikoneogenez ve yağ asidi sentezinde önemli bir rol oynar. Propiyonat metabolizması ve amino asit zincirlerinin yıkımında gereklidir. | Anoreksi, mide bulantısı, kusma, solgunluk, depresyon, cildin kuruması ve pul pul olması, kurdeşen, saç dökülmesi. |
Vitamin C | Taze sebzeler (turunçgiller, siyah üzüm, kuşburnu, kivi), yeşil sebzeler (brokoli, biber, yeşil lahana ve maydanoz), patates, domates ve süt. | Vitamin C, bağ dokuları, kemik, kıkırdak, diş ve deri yapısını güçlendirir. Kanser gelişimini ve yaşlanma gibi değişimler ve kalp ve damar hastalıklarını engelleyen bir antioksidandır. Hemoglobin sentezi için önemlidir ve bağışıklık sistemini güçlendirir. | Fiziksel performans düşüklüğü, yorgunluk, bitkinlik ve uyuma isteğinde artış, eklemlerde ağrı, deride, mukoz membranlarda, kaslarda, iç organlarda kanamalar, dişeti çekilmesi, diş kaybı, yaraların geç iyileşmesi, enfeksiyonlara karşı dayanıksızlık, anemi. |
Vitaminler büyümek, hücre yenilenmesi ve enerji üretimi için zorunlu maddelerdir. İnsan vücudu vitaminleri kendiliğinden üretemez. Bu yüzden sağlığımız için gerekli olan vitaminleri ya yediğimiz yiyeceklerden veya çeşitli ilave vitamin preparatlarından sağlamamız gerekmektedir. Vitaminler, yağlar, proteinler ve karbonhidratların aksine çok düşük miktarlarda alınabilirler ve kalori içermezler.
Mineraller |
||
Mineral Madde | Kaynak | Fonksiyonu |
Sodyum | Yemek Tuzu | Hücrelerin dışında ozmotik basıncı düzenler, kasların ve sinirlerin uyarılması, enzim aktivitesi |
Potasyum | Tahıllar, ıspanak, avokado, lahana, patates, muz | Hücrelerin dışında ozmotik basıncı düzenler, kasların ve sinirlerin uyarılması, enzim aktivitesi |
Kalsiyum | Peynir, süt, yoğurt, dondurma, baklagiller | Sinirlerin uyarılması ve kalp atışının denetimi için gerekli, kan pıhtılaşması, kemik ve dişlerin gelişimi ve sağlığının korunması için gereklidir. |
Fosfor | Peynir, baklagiller, süt, yoğurt, dondurma | Nükleik asit bileşeni, enerji taşıyıcı, karbonhidrat parçalanması |
Magnezyum | Ispanak, rezene, mısır, lahana, fasulye | Sinirlerin uyarılması, kemik dokunun oluşumu |
Demir | Karaciğer, yumurta, baklagiller, ıspanak, tahıllar, et | Kan oluşumu, oksijen taşınması, enzim bileşeni |
Çinko | Karaciğer, buğday, dana eti | İnsülin sentezi, karbonhidrat ve proteinleri parçalayan enzimlerin bileşeni |
Bakır | Fasulye, tahıllar, yumurta sarısı, balık | Hemoglobin sentezi, enzim bileşeni |
Mangan | Tahıllar, baklagiller, kırmızı pancar, ıspanak, Brüksel lahanası | Enzim aktivatörü |
Molibden | Baklagiller, tahıllar, ceviz | Enzim bileşeni |
Kobalt | Baklagiller, sığır karaciğeri, tahıllar | Vitamin B12’nin ana bileşeni |
İyot | Balık, havuç, brokoli, ıspanak, Brüksel lahanası, marul | Tiroid hormonunun bileşeni, kan dolaşımı ile hücrelere taşınan hormon, bazal metabolizma hızının denetiminde görev alır. |
Mineraller, suyun kimyasal ve fiziksel özelliklerini değiştirmenin yanı sıra sert doku yani kemiklerin yapı taşı olarak koruyucu görevini yerine getirirler. Mineraller de tıpkı vitaminler gibi insanlar tarafından üretilemez ve dışarıdan alınması gerekmektedir.